เทียนชัย ชนะก้องไพร พนักงานราชการ ตำเเหน่งพนักงานพิทักษ์ป่า เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรด้านตะวันออก จังหวัดตาก
ชายหนุ่มร่างเล็ก สัญชาติไทย เชื้อสายปกาเกอะญอ เเห่งหมู่บ้านเเม่กลองคี อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก หนึ่งใน 70 เปอร์เซ็นต์ของเจ้าหน้าที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรด้านตะวันออก ที่เป็นชาวปกาเกอะญอ จากหลายหลายหมู่บ้านรอบๆ ผืนป่า
จอซู คือชื่อ ปกาเกอะญอ ของเทียนชัย ตัวเเทนของคนเฝ้าป่า ที่เราจะมาทำความรู้จักกับเขาในวันนี้
จอซู หัวหน้าทีม ร่วมด้วย วิชิต วิชา มานะ เเละพี่นก ทีมสายตรวจเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรด้านตะวันออกที่จะออกเดินทางสู่ห้วยป่าหนาม ในภารกิจการลาดตระเวนเชิงคุณภาพ (SMART patrol)
ทางเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวร รวมถึงพื้นที่อนุรักษ์อื่นๆ จะจัดชุดลาดตระเวน ครั้งละ 5-7 คน เข้าเดินเท้าเก็บข้อมูลเเละตรวจดูภัยคุกคามในพื้นที่ที่กำหนดไว้ในเเต่ละครั้ง
เราเริ่มเดินทางด้วยรถยนต์ขับเคลื่อนสี่ล้อ ออกจากกะเเง่คี หรือ ที่ทำการสำนักงานเขตฯ ในช่วงเช้า รถเคลื่อนตัวไปตามเส้นทางดินเเคบๆ ผ่านทุ่งอันกว้างใหญ่ สลับกับ ป่าเต็งรังที่เริ่มเปลี่ยนสี เหลือง เเดง น้ำตาล บางช่วงเป็นป่าดิบทึบ ต้นไม้ประชิดเส้นทาง ระยะทางเท่าไหร่ไม่เเน่ใจ เเต่ระยะเวลเดินทางนั้นร่วม 3 ชั่วโมง
“ตอนนี้ทางดีมาก เดินทางสบาย เดี๋ยวเดียวก็ถึงเเล้วครับ”
จอซู บอกกับพวกเราก่อนออกเดินทาง
ว่ากันตามจริง ที่บอกว่า “ทางดี” ของคนทุ่งใหญ่ฯ นั้นดูจะไม่ค่อยน่าเชื่อถือนัก
หากเป็นช่วงหน้าฝน การเดินทางในเส้นทางนี้ไม่ใช่เรื่องง่ายแน่นอน หากไม่จำเป็นจริงๆ เจ้าหน้าที่ก็จะหลีกเลี่ยงการเดินทาง ส่วนหน้าเเล้ง จะสามารถสัญจรได้ตามปกติ แต่ก็ไม่ได้ราบรื่นนักหรอก
ตามเส้นทางเราผ่านหน่วยพิทักษ์ป่าอุตะคี และหน่วยพิทักษ์ป่าเบ้คี จอซูเเละทีม พาทักทายเจ้าหน้าที่ที่อยู่ประจำหน่วยฯ
ที่หน่วยฯอุตะคี ดูเงียบเหงา เพราะทั้งหน่วย เหลือเจ้าหน้าที่เพียงคนเดียว คนอื่นๆ เข้าป่าลาดตระเวนกันหมด ส่วนหน่วยฯ เบ้คี กำลังคึกคัก ทุกคนอยู่พร้อมหน้าพร้อมตา เพิ่งเสร็จจากการเดินป่ามาได้สองวัน
หน่วยพิทักษ์ป่าต่างๆในเขตทุ่งใหญ่ฯ ดูจะเป็นระเบียบเรียบเรียบร้อย มีการแบ่งโซนต่างๆ อย่างชัดเจน มีศาลากาแฟ ที่ตกแต่งอย่างตั้งใจ รั้ว เก้าอี้ กองไฟ ชั้นวางของ แจกัน ฯลฯ เป็นงานทำมือที่เจ้าหน้าที่ฯ ช่วยกันทำขึ้นมา ดูน่ารัก อ่อนโยน ผิดกับภาพลักษณ์ของชายฉกรรจ์ที่เราเห็นอยู่
ทั้งยังมีแปลงผักที่ทุกหน่วยฯ บรรจงทำไว้อย่างสวยงาม เพราะมีการประกวดเเปลงผักเเละมอบรางวัลกันเป็นประจำทุกปี แต่ที่สำคัญกว่าคือแปลงผักที่ให้ผลผลิตสม่ำเสมอ เป็นเสบียงได้ตลอดทุกฤดูกาล
.
ณ แคมป์กลางผืนป่า
ริมลำห้วยป่าหนาม เป็นพื้นที่ค่อนข้างโล่ง ถัดลงไปเป็นตลิ่งเตี้ยๆ มีลำห้วยป่าหนามไหลผ่าน
ที่นี่มีร่อยรอยของการตั้งเเคมป์อยู่ก่อนเเล้ว ซึ่งก็เป็นสถานที่ตั้งเเคมป์ของเจ้าหน้าที่ฯ เมื่อออกลาดตระเวนในเส้นทางนี้
สัมภาระต่างๆ เเละเสบียง ถูกทำเลียงลงมาจากรถเข้าสู่พื้นที่ภายในเเคมป์ จอซูเเละทีมงาน ทำงานกันอย่างคล่องเเคล่ว เพียงเดี๋ยวเดียวแคมป์พักก็ดูน่าอยู่ขึ้นมาในทันใด
เมื่อพวกเราเลือกทำเลกางเต้นท์กันเสร็จเรียบร้อย ทีมของจอซูก็เริ่มหาที่ผูกเปลกางฟรายชีท กระจายกันอยู่ล้อมรอบพวกเราอีกที
เมื่อราตรีเริ่มคืบคลาน อุณหภูมิลดหวบลง กองไฟกลางเเคมป์จึงเป็นแหล่งรวมผู้คน
ค่ำนี้ พี่นก พอครัวประจำทีม ทำอาหารหลากหลายให้เราได้ชิมกัน เเละไม่พลาดที่จะมี เต้าหู้ยี้ผัดไข่ ซึ่งเป็นเมนูเด็ดของที่นี่มาเสิร์ฟพร้อมข้าวสวยร้อนๆ
หลังอาหารค่ำ ข้างกองไฟถูกใช้เป็นห้องประชุมชั่วคราว จอซู นัดหมายกับลูกทีมถึงงานในวันพรุ่งนี้
“พวกเราเป็นชุดสายตรวจ เมื่อพื้นที่ไหนมีภัยคุกคามมากๆ เราก็จะเข้าไปลาดตระเวนในพื้นที่นั้น หรือหากหน่วยไหนคนไม่พอ ก็จะเข้าไปช่วยเดินลาดตระเวนด้วย”
จอซู หันมาตอบคำถามที่เราสงสัย
ชุดสายตรวจส่วนกลางของเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรด้านตะวันออก มี 10 คน ทุกเดือนต้องสลับสับเปลี่ยนกันออกลาดตระเวนตลอด จอซูเองเพิ่งเข้ามาอยู่ในชุดสายตรวจได้เกือบสองปี ซึ่งก่อนหน้านี้มีหน้าที่หลักเป็นช่างซ่อมรถ อยู่ประจำศูนย์ซ่อมภายในสำนักงานเขตฯ
เมื่อครบอายุงาน 5 ปี ก็ลงสนามสอบ เพื่อเป็นพนักงานราชการ
จอซู สอบได้ตั้งเเต่ครั้งแรก เมื่อได้รับการบรรจุเเล้วจึงย้ายมาอยู่ชุดสายตรวจ ด้วยอายุงาน ทักษะ ความสามารถ จึงได้เป็นหัวหน้าชุดในเวลาต่อมา
เมื่อถามถึงที่มาที่ไปของการเข้ามาอยู่ในสายงานนี้ จอซู ได้เล่าให้ฟังว่า…
“มีเพื่อนที่เเม่กลองคีทำงานอยู่ที่นี่ ตอนที่เพื่อนเล่าให้ฟังว่าทำอะไรบ้าง ก็เห็นว่ามันน่าสนใจดี พอรู้ข่าวว่ามีการเปิดรับสมัครพนักงานจ้างเหมา ก็เลยไปลองสอบดู
ปรากฎว่าทางหัวหน้าเขตฯ ก็รับเราเข้าทำงาน ช่วงเเรกๆ หัวหน้าไปไหนเราก็ไปด้วย ตามไปทุกที่เเหละ
อยู่ไปสักพักพอได้มาลองซ่อมรถดูก็สนุกดี มีพี่ที่นี่เป็นคนสอน รถคันนั้นเราก็ซ่อมมาเเล้วหลายครั้ง”
จอซู ยิ้มอย่างภาคภูมิใจเเละชี้ไปที่รถของพวกเราคันที่จอดนิ่งอยู่
.
ในทุ่งโล่งและดงทึบ
เวลา 05.30 น. อากาศเย็นยะเยือก
ข้างกองไฟ
จอซู นั่งผิงไฟ ทอดสายตานิ่งจ้องเปลวเพลิง
วันนี้พวกเราเตรียมตัวออกไปทำงานกันเเต่เช้าตรู่
จากเเคมป์ ข้ามลำห้วย ผ่านป่าทึบ ออกสู่ทุ่งกว้างสุดลูกหูลูกตา เบื้องหน้าไกลลิบๆมีภูเขาขนาบอยู่ซ้าย ขวา
“ที่เห็นไกลๆนั่น เป็นเสารับสัญญาณของหน่วยพิทักษ์ป่าห้วยยู่ยี่ ของทางฝั่งเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาเเข้ง หน่วยฯนี้ หากจะเข้าออกจะต้องผ่านเขตฯ ทุ่งใหญ่ เพราะไม่มีเส้นทางรถยนต์เข้าไปถึงจากทางห้วยขาเเข้ง”
จอซู ชี้ไปทิศที่เรากำลังมุ่งหน้าไป
จริงๆ นอกจากหน่วยพิทักษ์ป่าห้วยยู่ยี่เเล้ว ยังมีหน่วยพิทักษ์ป่าห้วยน้ำขาวอีกหนึ่งหน่วยฯ ที่ไม่มีทางรถยนต์เข้าออกจากทางพื้นที่ของเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาเเข้ง
หากจะเดินทางเข้าออก จะต้องอ้อมจาก จ.อุทัยธานี ผ่าน จ.นครสวรรค์ จ.กำเเพงเพชร เข้า จ.ตาก แล้วจึงผ่านพื้นที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรด้านตะวันออก เพื่อเข้าพื้นที่
ด้วยขนาดพื้นที่รับผิดชอบที่กว้างใหญ่ หน่วยพิทักษ์ป่าจึงจำเป็นต้องมีอยู่ให้ครอบคลุมทั่วทั้งพื้นที่ เพื่อการดูเเลปกป้องทรัพยากรธรรมชาติจะได้เป็นไปอย่างทั่วถึง
เดิมทีเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรเองก็ไม่ได้เเยกเป็นด้านทิศตะวันออก และด้านทิศตะวันตก เหมือนอย่างเช่นตอนนี้
เมื่อครั้งเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรได้รับการประกาศเป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเมื่อวันที่ 24 เมษายน พ.ศ. 2517 ตั้งอยู่ในพื้นที่อำเภอทองผาภูมิและอำเภอสังขละบุรี จังหวัดกาญจนบุรีและอำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก
ต่อมามีการผนวกพื้นที่เพิ่มเติม ทำให้พื้นที่รับผิดชอบมีมากขึ้น
ในปี พ.ศ.2534 จึงได้แยกการบริหารจัดการออกเป็น 2 พื้นที่ คือ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรด้านตะวันออก (อยู่ในพื้นที่จังหวัดตาก) และ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรด้านตะวันตก (อยู่ในพื้นที่จังหวัดกาญจนบุรี)
.
คนเฝ้าป่า
“เป็นอย่างไรบ้าง ได้ข่าวว่าปีนี้เจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่าถูกเลิกจ้างเยอะเหมือนกันนะ”
“ผมไม่ไม่ได้รับผลกระทบมากครับ เพราะเป็นพนักงานราชการ แต่เพื่อนที่เป็นพนักงานจ้างเหมาหรือลูกจ้างชั่วคราวนี่เเย่เหมือนกัน บางคนก็ลาออกไป เพราะเงินเดือนที่ได้น้อยลง แต่ภาระทางบ้านมากกว่าเดิม บางคนอยู่ต่อเพราะอยากทำงานนี้ เเละรอให้สถานการณ์ดีขึ้น ทางหัวหน้าเองก็หาทางช่วยอยู่เหมือนกันครับ”
เราชวนจอซูคุยขณะนั่งพักอยู่ข้างทางด่านกลางทุ่ง
จอซูเรียนจบชั้น ม.6 จากโรงเรียนอุ้มผางวิทยา ก่อนที่จะเข้ามาทำงานที่นี่ ด้วยความที่อ่านภาษาไทยออกเเละเขียนได้เป็นทุนเดิมอยู่เเล้ว เมื่อได้รับการฝึกหลักสูตรการลาดตระเวนเชิงคุณภาพ (SMART Patrol) ทำให้เขายิ่งเรียนรู้ได้ไว และสามารถจดบันทึกข้อมูลตลอดจนใช้งานอุปกรณ์ต่างๆ เช่น แผนที่ GPS เเละเข็มทิศ ได้ดี
“ผมเริ่มเรียนช้ากว่าคนในเมือง เเถมยังซ้ำชั้นตอน ป.1 อยู่ตั้ง 3 ปี ไม่รู้เป็นยังไง ตอนนั้นพอถึงวันสอบที่ไร เเขนหักตลอด เลยไม่ได้ไปสอบ ครูให้ซ้ำชั้น (ฮ่า ฮ่า)”
จอซูเริ่มเล่าเรื่องของเขา เเละเรื่องราวที่บ้านให้พวกเราฟัง
เมื่อครบกำหนด ถึงวันกลับ จอซูเเละทีมให้พวกเราล่วงหน้าไปก่อน โดยเขาขอเข้าไปดูจุดที่น่าจะมีซากสัตว์อยู่ก่อนถึงเเคมป์ เพราะช่วงที่เราผ่านไปผ่านมาบริเวณนั้นมีกลิ่นเน่าตั้งเเต่วันเเรกๆ เเล้ว
เรานัดเจอกันอีกทีที่หน่วยฯ เบ้คี
“ซากกระทิงครับ โดนเสือกัดที่พุงเหวอะเลย”
เขาบอกก่อนที่จะเดินผ่านเข้าไปแจ้งพิกัดที่พบซากกระทิงกับหัวหน้าหน่วยฯ เบ้คี
ตลอดระยะเวลาที่ได่ร่วมงานกัน จอซูเป็นคนที่ดูกระฉับกระเฉงมากเวลาทำงาน ทั้งยังเป็นคนพูดเก่ง อารมณ์ดี ทำให้ทุกคนในทีมทำงานด้วยความสนุก พาทีมทำงานสำเร็จตามเป้าหมายได้อย่างง่ายดาย
ด้วยประสบการณ์ในป่าเกือบ 8 ปี และด้วยความที่เป็นคนหนุ่มไฟแรง มี หัวใจ ที่จะปกป้องผืนป่าอย่าง จริงใจ ทำให้ดูเหมือนว่า เหล่าสัตว์ป่า เเละผืนป่าแห่งนี้ โชคดีเเล้วที่มีพวกเขาคอยดูเเล
ผู้เขียน
ถ่ายภาพเพื่อบันทึกเรื่องราว และบางคราวก็เอาภาพมาเล่าเรื่อง มีความสุขกับการดริปกาแฟ และชื่นชมแคตตัส
