ค่ำของวันศุกร์ ที่ 28 มกราคม คราบน้ำมันสีดำจากเหตุท่อส่งน้ำมันดิบของ บริษัท สตาร์ปิโตรเลียม รีไฟน์นิ่ง จำกัด (มหาชน) ได้เดินทางมาถึงชายหาดแม่รำพึง จังหวัดระยอง เป็นที่เรียบร้อย
.
วันต่อมา 29 มกราคม ผู้ว่าการจังหวัดระยอง ได้ประกาศปิดหาดเป็นการชั่วคราว
ผลที่มาตามของเหตุการณ์นี้กระทบต่อสภาพธรรมชาติอย่างมหาศาล โดยเฉพาะกับลมหายใจของสิ่งมีชีวิตจำนวนไม่น้อย ซึ่งยังไม่มีการประเมินว่าเราต้องเสียไปเท่าไหร่
ภาพหนึ่งที่ปรากฎผ่านเฟซบุ๊กของใครหลายคน ทั้งช่างภาพสัตว์ป่า และนักอนุรักษ์ คือ การจากไปของปูทหารที่สำลักคราบน้ำมันตายไปหลายตัว
.
ปูพูดไม่ได้ ไม่มีปูตัวไหนกรีดร้องให้มนุษย์ได้ยินได้ แต่เสียงร้องดังมาจากในใจเรา บาดลงไปถึงส่วนลึกสุดใจ
.
ดร.ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ ผู้เชี่ยวชาญด้านนิเวศทางทะเล โพสต์ข้อความบนเฟซบุ๊ก บ่งบอกความเศร้าและความขับข้องใจต่อเหตุการณ์ที่เกิด
ขณะเดียวกัน นายกสมาคมประมงพื้นบ้านท้องถิ่นระยอง ก็ได้ให้สัมภาษณ์กับสื่อมวลชนว่า
.
ตอนนี้ประมงพื้นบ้านไปจับปลา ได้ปลาเปื้อนน้ำมัน ปูเปื้อนน้ำมัน อวนก็เต็มไปด้วยคราบน้ำมัน ไม่มีใครรับซื้อแล้ว อุตสาหกรรมอาหารทะเลก็พัง
.
เหล่านี้คือภาพรวมที่เกิดและสิ่งที่มองเห็น และผลกระทบในระดับเบื้องต้นที่สัมผัสได้
แต่หากว่ากันด้วยข้อมูลทางวิชาการแล้ว เหตุน้ำมันรั่วสามารถก่อให้เกิดผลกระทบต่อสิ่งมีชีวิตได้ด้วยกัน 3 รูปแบบ – ที่อธิบายภาพรวมอย่างกว้างๆ ไม่ได้เจาะจงเพียงชนิดใดชนิดหนึ่ง
1. ทางกายภาพ (Physical impact)
เช่น กรณีพวกนกทะเล เมื่อขนสัตวซึ่งปกติจะกันน้ำ (ทําให้สัตวลอยน้ำได้และรักษาอุณหภูมิของร่างกาย) เปื้อนน้ำมัน ขนก็จะจับกันเป็นก้อน ทำให้น้ำซึมเข้าสู่ร่างกาย มีผลทำให้สัตว์ไม่สามารถรักษาอุณหภูมิของร่างกายได้ เป็นเหตุให้พวกมันหนาวตาย โดยเฉพาะสัตว์ในพื้นที่เขตหนาว
การอุดตันของน้ำมันตามอวัยวะต่างๆ เช่น จมูก ตา ปาก ทำให้ร่างกายมีความระคายเคือง เคลื่อนไหวลำบาก สัตว์อาจจมน้ำตาย หรือถูกสัตว์ชนิดอื่นล่าได้ง่าย (ซึ่งหมายถึงการกินอาหารที่ปนเปื้อนสารพิษเข้าไป)
2. การปนเปื้อนของสารพิษ (Toxic contamination)
น้ํามันมีความเป็นพิษต่อระบบทางเดินอาหาร ทําให้เกิดแผล และมีเลือดออกในทางเดิน
อาหาร ตับ ตับออน ไต เนื้อเยื่อจะถูกทำลายอย่างรุนแรง อาการทางปอดซึ่งพบได้มาก ระบบประสาทส่วนกลาง และมีผลต่อการสืบพันธุ์
น้ำมันจะเข้าสู่ตัวสัตว์ผ่านการหายใจ เช่น ไอละเหย ซึมผ่านผิวหนัง และทางปาก เช่น จากการปนเปื้อนของอาหาร การไซร้ขนที่เปื้อนน้ำมัน
3. ผลต่อแหล่งอาหาร (Food resource contamination)
สัตว์น้ำที่ปนเปื้อนน้ำมันจะมีสารพิษในตัว เมื่อสัตว์ผู้ล่ากินเข้าไปก็จะรับสารพิษไปด้วย
ขณะเดียวกัน สัตว์ที่ปนเปื้อนน้ำมันจะมีกลิ่นไม่น่าเข้าใกล้ ทำให้สัตวืผู้ล่าไม่อยากเข้าใกล้ เป็นผลให้เกิดภาวะขาดแคลนอาหาร
นี่คือสิ่งที่จะเกิดขึ้นเบื้องต้นต่อสิ่งมีชีวิตที่มีน้ำมันมาแวะเวียนข้องเกี่ยว ซึ่งจริงๆ ใช้เวลาในการจัดการขจัดคราบน้ำมันนานเท่าไหร่ จำนวนสิ่งมีชีวิตที่ได้รับผลกระทบก็จะยิ่งเพิ่มมากขึ้น
.
น้ำมันดิบรั่ว จ.ระยอง อาจเกิดผลกระทบที่มองไม่เห็นต่อสิ่งแวดล้อมในระยะยาว
.
อนึ่ง เหตุน้ำมันดิบของบริษัท สตาร์ปิโตรเลียม จำกัด (มหาชน) รั่วไหลออกจากบริเวณทุ่นผูกเรือน้ำลึกแบบทุ่นเดี่ยวกลางทะเล ซึ่งเป็นจุดขนถ่ายน้ำมันในทะเล (SPM) มาบตาพุด จ.ระยอง ซึ่งเกิดขึ้นเมื่อ 25 มกราคม ที่ผ่านมา
ในครั้งแรก บริษัทแจ้งไปยังกรมควบคุมมลพิษว่ามีน้ำมันดิบรั่วไหลถึง 4 แสนลิตร แต่ต่อมา นายวราวุธ ศิลปอาชา รมว.ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ยืนยันยอดใหม่ที่ 2 หมื่นลิตร
จากสถานการณ์ล่าสุด นายอรรถพล เจริญชันษา อธิบดีกรมควบคุมมลพิษ อธิบายว่า คราบน้ำมันที่ถูกซัดเข้ามายังชายหาดแม่รำพึงนี้ เป็นเพียงระลอกแรกเท่านั้น
อาจมีมวลคราบน้ำมันใหญ่อีกระลอกตามมา และคาดการณ์ว่าต้องใช้เวลา 2 สัปดาห์ จึงจะทำให้คราบน้ำมันสลายไป
อ้างอิง
-
ผู้ว่าฯ ระยองประกาศปิดหาดแม่รำพึง หลังเกิดเหตุน้ำมันรั่วไหล
-
ประมงพื้นบ้านประเมิน “น้ำมันรั่วขึ้นฝั่งระยอง” หนักกว่าปี 2556 เพราะเร่งรีบฉีดสารเคมีทำให้จม
-
Oil spill impact in wildlife
Photo : Vstock LLC / Getty Images (ไม่ใช่เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในประเทศไทย)
ผู้เขียน
โซเชียลมีเดียที่เขียนบันทึกประเด็นปัญหาสิ่งแวดล้อมในยุคแอนโทโปรซีน
