ต้นเดือนกรกฎาคม ชาวประมงญี่ปุ่นออกเดินเรือเพื่อ ล่าวาฬ ในเชิงพาณิชย์เป็นครั้งแรกในรอบสามทศวรรษ หลังจากได้ถอนตัวจากสมาชิกคณะกรรมการล่าวาฬระหว่างประเทศ หรือ IWC ไปเมื่อปีที่ผ่านมา
สิ่งที่เกิดขึ้นทำให้หน่วยงานสิ่งแวดล้อมหลายแห่งไม่พอใจ รวมถึงในระดับประเทศที่มองว่าการล่าวาฬเป็นวัฒนธรรมที่ล้าสมัยและเป็นอันตรายต่อจำนวนประชากรสัตว์ทะเล
แต่สำหรับชุมชนหลายแห่งในประเทศญี่ปุ่น การล่าวาฬหมายถึงการประกอบชีพที่มีผลตอบแทน และถือเป็นประเพณีอย่างหนึ่งของประเทศที่ไม่ควรถูกแทรกแซงจากภายนอก
ที่ผ่านมา ประเด็นล่าวาฬได้สร้างปัญหาทางการฑูตอย่างน่าหนักใจให้ญี่ปุ่นมานานหลายปี เนื่องจากญี่ปุ่นได้อาศัยช่องโหว่ของ IWC ออกไปล่าวาฬ โดยอ้างวัตถุประสงค์เพื่อการวิจัยทางวิทยาศาสตร์
แต่นักวิเคราะห์กลับมองว่า การล่าวาฬของญี่ปุ่นไม่ได้เกิดประโยชน์ใดใดในทางวิทยาศาสตร์เลย ถึงกระนั้นญี่ปุ่นยังคงดึงดันขออนุญาตล่าวาฬอยู่ตลอดเวลา
กระทั่งเมื่อปีที่ผ่านมา ญี่ปุ่นก็ได้ประกาศถอนตัวจากการเป็นสมาชิกคณะกรรมการล่าวาฬระหว่างประเทศ
การออกจากสมาชิก IWC เริ่มมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 1 กรกฎาคมเป็นต้นมา กองเรือที่เคยออกล่าวาฬเพื่อการวิจัยทางวิทยาศาสตร์ ได้เดินทางออกจากท่าเรือชิโมโนเซกิ ทางตะวันตกของญี่ปุ่น เพื่อล่าวาฬในเชิงพาณิชย์อย่างเต็มตัว
ในส่วนที่อื่นๆ เรือล่าวาฬขนาดเล็ก 5 ลำ จากทั่วประเทศได้มารวมตัวกันที่ท่าเรือคุชิโระ ทางตอนเหนือของญี่ปุ่นและได้เริ่มออกล่าวาฬมิงก์เป็นเวลาหนึ่งสัปดาห์ เหตุการณ์นี้ถูกอธิบายว่าเป็นสัญลักษณ์เพื่อเฉลิมฉลองการเริ่มต้นล่าวาฬครั้งใหม่
สมาชิกกลุ่มล่าวาฬขนาดเล็กคนหนึ่งในญี่ปุ่นให้สัมภาษณ์กับผู้สื่อข่าวว่า พวกเขารู้สึกตื่นเต้นมากที่ได้กลับมาล่าวาฬอีกครั้ง “หัวใจของผมมันเต็มเปี่ยมไปด้วยความหวัง” เขากล่าว ชายคนนี้เป็นหนึ่งในสมาชิกสหกรณ์ประมงในเมืองไทจิ จังหวัดวากาย่ามา ซึ่งเป็นเมืองที่มีชื่อเสียงเรื่องการล่าวาฬและโลมาของญี่ปุ่น
แม้ในช่วงเวลาที่ญี่ปุ่นเป็นสมาชิก IWC แต่ญี่ปุ่นก็ใช้ความพยายามอยู่หลายปีเพื่ออธิบายว่าปริมาณของวาฬมีเพียงพอสำหรับการล่าครั้งใหม่แล้ว แต่การโน้มน้าวให้ IWC อนุญาตก็ไม่เคยประสบความสำเร็จเลยสักครั้ง
ญี่ปุ่นเป็นประเทศที่มีการล่าวาฬมานานหลายศตวรรษ และมีการบริโภคเนื้อวาฬกันมาก โดยเฉพาะในช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ที่เกิดวิกฤตขาดแคลนอาหารขึ้นภายในประเทศ
แต่ที่ผ่านมา มีข้อมูลน่าสนใจว่าปริมาณการบริโภคเนื้อวาฬของคนญี่ปุ่นลดลงอย่างมากในช่วงสิบปีที่ผ่านมา ผู้คนจำนวนมากต่างพูดเป็นเสียงเดียวกันว่าพวกเขาบริโภคเนื้อวาฬกันเพียงน้อยครั้งเท่านั้นรวมถึงที่ไม่ได้บริโภคอีกเลยก็มี ซึ่งทำให้มีนักเคลื่อนไหวออกมากดดันญี่ปุ่นให้ยุติการล่าวาฬ
ในช่วงที่ญี่ปุ่นได้กลับมาเริ่มล่าวาฬอีกครั้ง กลุ่มนักอนุรักษ์สัตว์ทางทั่วโลกได้ส่งจดหมายถึงผู้นำในญี่ปุ่น เพื่อเรียกร้องให้ญี่ปุ่น “ยุติการล่าวาฬเพื่อการค้าทั้งหมดลงทันที”
“การที่ญี่ปุ่นออกจากสมาชิก IWC และท้าทายกฎหมายระหว่างประเทศเพราะต้องการล่าวาฬเป็นสิ่งล้าหลังและไร้วิสัยทัศน์” Kitty Block ประธาน Humane Society International กล่าว
อย่างไรก็ตาม ต่อเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นนี้ นักอนุรักษ์และผู้เชี่ยวชาญบางคนตั้งข้อสังเกตว่า นี่คือวาระสุดท้ายของอุตสาหกรรมล่าวาฬญี่ปุ่น เพราะการบริโภควาฬนั้นลดลงอย่างต่อเนื่อง และไม่มีแนวโน้มใดใดในตลาดที่บอกว่าการบริโภคเนื้อวาฬจะฟื้นตัวขึ้นมาเลย
“สิ่งที่เราเห็นคือต้นเรื่องของตอนจบการล่าวาฬในญี่ปุ่น” Patrick Ramage ผู้อำนวยการด้านการอนุรักษ์ทางทะเลของกองทุนระหว่างประเทศเพื่อสวัสดิภาพสัตว์ กล่าว Patrick ไม่เชื่อว่าการล่าวาฬชายฝั่งจะอยู่รอดได้จากเงินอุดหนุนที่ลดลงเช่นเดียวกับความต้องการของผู้บริโภคที่ลดลงในปัจจุบัน
เรียบเรียงจาก After decades, Japan courts controversy resuming commercial whaling โดย Kyoko Hasegawa
เรียบเรียงโดย เอกวิทย์ เตระดิษฐ์
