การเผาขยะในที่โล่ง มลพิษที่มองไม่เห็น

การเผาขยะในที่โล่งคืออะไร

การเผาขยะในที่โล่ง หมายถึง การเผาขยะในครัวเรือนที่กระทำโดยตัวผู้พักอาศัยในอาณาเขตทรัพย์สินของตนเอง โดยทั่วไปแล้วขยะที่ถูกเผา เช่น กระดาษ กระดาษแข็ง เศษอาหาร พลาสติก เศษกิ่งไม้ใบหญ้า และขยะอื่น ๆ ที่มีโอกาสที่จะเกิดขึ้นภายในครัวเรือน ไม่เว้นแม้แต่ขยะที่สามารถนำไปรีไซเคิลได้ด้วย การเผาขยะวิธีนี้ อาจจะเผาในภาชนะ เช่น ถังน้ำมันขนาดใหญ่ (ถัง barrel) เตาเผาแบบทำเอง เตาสำหรับเผาฟืน หรือในแบบที่ไม่มีภาชนะรองรับ เช่น การขุดเป็นหลุมสำหรับเผาขยะ ซึ่งในทุกแบบของการเผาขยะในที่โล่งที่กล่าวมา จะไม่มีการควบคุมมลพิษทางอากาศจากการเผาใด ๆ ทั้งสิ้น และมลพิษจะกระจายโดยตรงสู่ชั้นบรรยากาศแบบไม่ผ่านการบำบัดหรือการคัดกรอง

แล้วทำไมผู้คนถึงเลือกที่จะเผาในที่โล่งล่ะ

การเผาในที่โล่งเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นทั่วไปในหลายภูมิภาคของโลก ผู้คนต่างเผาขยะในที่โล่งด้วยเหตุผลหลายประการ เช่น พื้นที่ที่ระบบการจัดการขยะยังเข้าไม่ถึง, ความสะดวกและความง่ายในการจุดไฟกว่าการขนไปทิ้งในระบบกำจัดที่ถูกต้อง อีกทั้งต้นทุนการเผาที่ต่ำกว่าการจ่ายเงินให้กับรัฐบาลไปกำจัดอย่างถูกต้อง ปัจจุบันนี้ในหลาย ๆ พื้นที่ได้มีการจัดตั้งจุดรับซื้อขยะที่สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ เพื่อเป็นแรงจูงใจในการลดการเผาขยะในครัวเรือน หรือที่บางคนอาจจะได้ยินในชื่อเรียก “ธนาคารขยะ” ประกอบกับการออกกฎควบคุมไม่ให้กระทำการเผาขยะครัวเรือนในที่โล่ง แต่ผู้คนในหลายพื้นที่ก็ยังคง “สืบสาน” และ “สนับสนุน” วัฒนธรรมการเผาขยะในที่โล่งอยู่อย่างต่อเนื่อง และคิดว่ามันเป็นวิธีการจัดการขยะที่ถูกต้อง โดยที่ไม่รู้ตัวเลยว่าอันตรายกำลังเข้ามาใกล้ตัวขึ้นเรื่อย ๆ

มันอันตรายต่อสุขภาพนะ

คนส่วนใหญ่ที่ยังเผาขยะครัวเรือนของพวกเขาในที่โล่งอยู่ ไม่ทราบว่าการปฏิบัติเช่นนี้เป็นอันตรายต่อสุขภาพของพวกเขา และต่อสิ่งแวดล้อม มีงานวิจัยหลายชิ้นได้ศึกษา และชี้ให้เห็นว่าการเผาขยะในที่โล่งนั้นเป็นอันตรายต่อสุขภาพของเรามากกว่าที่คิดไว้ มันสามารถเพิ่มความเสี่ยงการเกิดโรคหัวใจ, ทำให้เกิดโรคที่เกี่ยวกับทางเดินหายใจ เช่น โรคหอบหืด และโรคถุงลมโป่งพอง และยังทำให้เกิดอาการผื่นคัน คลื่นไส้ และปวดหัว การเผาขยะในที่โล่งยังก่อให้เกิดสารพิษที่เรียกว่าไดออกซินในปริมาณที่เป็นอันตราย สารไดออกซินนั้นเป็นสารเคมีที่มีพิษสูง เมื่อหลุดสู่บรรยากาศจากการเผาในที่โล่ง ซึ่งเป็นอันตรายอย่างยิ่งเพราะมันจะปล่อยสารไดออกซิน และมลพิษต่าง ๆ ในระดับที่ไม่สูงจากพื้นดิน ซึ่งผู้คนจะสามารถสูดดมเข้าสู่ร่างกายโดยตรงได้อย่างง่าย ส่วนในทางอ้อมนั้นสารพิษจะสามารถไปตกค้างอยู่บนพืชผล และในแหล่งน้ำของเราได้ สุดท้ายแล้วสารไดออกซินก็จะไปอยู่ในห่วงโซ่อาหารของเรา และส่งผลกระทบทางลบต่อสุขภาพของเราในที่สุด

สารไดออกซิน

โดยทั่วไปแล้วสารไดออกซินจะไม่มีอยู่ในขยะก่อนที่จะถูกเผา แต่มันจะเกิดขึ้นเมื่อขยะนั้นถูกเผา ปริมาณของไดออกซินที่เกิดจากเผาขยะในที่โล่งนั้นสูงกว่ามากเมื่อเทียบกับปริมาณของไดออกซินที่เกิดจากการเผาในเตาเผาขยะที่ได้รับการควบคุม เพราะการเผาขยะในที่โล่งได้รับปริมาณออกซิเจนที่จำกัด และถูกเผาที่อุณหภูมิค่อนข้างต่ำ ทำให้เกิดการเผาไหม้ที่ไม่สมบูรณ์ ซึ่งไม่เพียงสร้างไดออกซินเท่านั้น แต่ยังมีควัน และมลพิษอื่น ๆ อีกมาก แตกต่างจากการเผาขยะในที่โล่งการเผาขยะในเตาเผาที่ได้รับการควบคุมอย่างถูกต้องนั้น มีกฎระเบียบ และมาตรฐานในการเผาที่สูงกว่าอย่างมาก เพื่อให้มีระบบควบคุมมลพิษที่เข้มงวดที่สามารถลดการปล่อยไดออกซิน และสารพิษอื่น ๆ ได้ โดยการทำให้เกิดการเผาไหม้อย่างสมบูรณ์ในเตาเผา โดยควบคุมปริมาณออกซิเจนให้เพียงพอ และควบคุมอุณหภูมิในเตาเผาให้สูงพอ (อย่างต่ำ 850 องศาเซลเซียส) เพื่อป้องกันการก่อตัวของไดออกซิน และสารพิษอื่น ๆ จากการเผาไหม้ไม่สมบูรณ์ 

ถอดความและเรียบเรียงจาก Backyard Burning
ถอดความและเรียบเรียงโดย วณัฐพงศ์ ศิริวิภานันท์ เจ้าหน้าที่ฝ่ายวิชาการ มูลนิธิสืบนาคะเสถียร