การศึกษาของนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยเซาเปาโล พบว่า การสูญพันธุ์ของสัตว์กินพืชขนาดใหญ่สองชนิดในผืนป่าอเมริกาใต้ อย่างสมเสร็จและหมูเพกคารีหนวดขาว จะทำให้ความหลากหลายทางชีวภาพในผืนป่าลดลงอย่างมีนัยสำคัญ
.
ผลการศึกษานี้แสดงให้เห็นว่า ชุมชนพืชจะมีความหลากหลายมากขึ้นในผืนป่าที่มีสัตว์ทั้งสองชนิดอาศัยอยู่ แต่หากมีสัตว์เพียงชนิดเดียวความหลากหลายจะลดน้อยลง ซึ่งหมายถึงสัตว์ทั้งสองชนิดคือฟังก์ชันที่สมบูรณ์ของระบบนิเวศ
ในอดีตสามารถพบสมเสร็จและหมูเพกคารีในป่าของอเมริกาใต้ได้เกือบทุกแห่ง แต่ตอนนี้สัตว์ทั้งสองอยู่ในสถานะใกล้สูญพันธุ์ในหลายพื้นที่ เนื่องจากถิ่นที่อยู่อาศัยถูกทำลายและการตัดไม้ทำลายป่าเพื่อการเกษตร
นักวิจัยกล่าวว่า เรายังขาดความรู้ความเข้าใจถึงบทบาททางนิเวศวิทยาของสิ่งมีชีวิตเหล่านี้ และความสำคัญของสัตว์ทั้งสองต่อการให้บริการทางระบบนิเวศแก่ป่า เช่น ความหลากหลายทางชีวภาพ การหมุนเวียนของธาตุอาหาร การกักเก็บคาร์บอน และการบำรุงรักษาแหล่งน้ำ เป็นต้น
หมูเพกคารีจะกินเมล็ดและต้นอ่อนของพืชจำนวนมาก พวกมันอาศัยรวมกันเป็นกลุ่มครอบครัวใหญ่ พฤติกรรมการออกหากินและการเยียบย่ำดินจะช่วยลดการเจริญเติบโตของพืชในป่าเขตร้อน
ในทางตรงกันข้าม สมเสร็จเป็นพวกรักสันโดษชอบกินใบและผลไม้หลากหลายแบบ ทำให้ปริมาณพืชที่ถูกกินไม่ได้รับผลกระทบจากพวกมันมากนัก สมเสร็จจะขับถ่ายอุจาระคนละที่กับที่มันกิน หรือก็คือการย้ายเมล็ดพันธุ์จากที่หนึ่งไปยังอีกที่หนึ่ง
สัตว์ทั้งสองมีบทบาททางนิเวศวิทยาที่แตกต่างกันโดยสิ้นเชิง ในขณะที่หมูเพกคารีทำหน้าที่เป็น “รถแทรคเตอร์” ขนาดเล็กที่คอยพลิกหน้าดิน สมเสร็จยักษ์ผู้อ่อนโยนจะใช้ท้องของตัวเองขนส่งเมล็ดพันธุ์ไปยังที่ต่างๆ
แต่การเดินทางไกลในป่ากว้างของสัตว์ทั้งสองชนิดกลับมีความสัมพันธ์กันในพื้นที่ที่หมูเพกคารีออกไปสร้างความวุ่นวายและสมเสร็จกำลังกระจายเมล็ดพันธุ์
นักวิจัยตั้งสมมติฐานว่า ความโกลาหลที่เกิดจากหมูเพกคารีจะช่วยเพิ่มโอกาสให้เมล็ดพันธุ์ที่สมเสร็จเป็นผู้กระจายได้เติบโตเป็นต้นไม้ใหญ่ สนับสนุนความหลากหลายของป่าในมิติเชิงพื้นที่ขนาดใหญ่
ในการศึกษาก่อนหน้านี้ นักวิจัยสันนิษฐานว่าทั้งสมเสร็จและหมูเพกคารี คือ “วิศวกรระบบนิเวศ” แต่นี่เป็นครั้งแรกที่ได้ผลลัพธ์จากการประเมินข้อมูลภาคสนาม ซึ่งแสดงให้เห็นว่ากิจกรรมที่สัตว์ทั้งสองชนิดทำหน้าที่ร่วมกันมีผลกระทบเชิงบวกอย่างมากต่อความหลากหลายในระบบนิเวศ
นักวิจัยเปรียบว่า การหายไปของสัตว์กินพืชทั้งสองในป่าเขตร้อนของอเมริกาใต้อาจก่อให้เกิดผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อการเปลี่ยนแปลงทางระบบนิเวศ เฉกเช่นเดียวกับการหายไปจากของช้างในป่าแอฟริกาและเอเชีย หรือกรณีวิลเดอบีสต์ในสะวันนา
หมูเพกคารียังถือเป็นเหยื่อที่เสือจากัวร์ สัตว์ผู้ล่าสูงสุดของป่าอเมริกาใต้โปรดปราน ดังนั้น การสูญพันธุ์ของพวกมันจะส่งผลกระทบต่อห่วงโซ่อาหารในทุกระดับ
นักวิจัยคาดหวังว่า การทำความเข้าใจถึงผลที่ตามมาจากการสูญพันธุ์ของกินพืชขนาดใหญ่ในป่าเขตร้อน ซึ่งเป็นส่วนที่ซ่อนอยู่ภายใต้ยอดภูเขาน้ำแข็งคือเรื่องที่ต้องเร่งสร้างความรู้ความเข้าใจก่อนที่มันจะสายเกินไป
- ดูงานวิจัยฉบับเต็มได้ที่ The cryptic regulation of diversity by functionally complementary large tropical forest herbivores
. - อ่านบทความที่เกี่ยวข้องกับการสูญพันธุ์ครั้งใหญ่เพิ่มเติมได้ที่ The 6th extinction
