นกยูง

นกยูงไทย (Green peafowl) นกขนาดใหญ่ตระกูลไก่ฟ้า ทีมีหางสวยๆ และปลายหางจะมีแผ่นขนแบนๆ เป็นวงกลมหรือที่เรียกว่าแววมยุราไว้ใช้สำหรับรำแพนเกี้ยวตัวเมีย ซึ่งคนส่วนใหญ่มักได้ชื่นชมความงดงามของนกยูงในสวนสัตว์ และน้อยคนนักที่จะทราบว่านกยูงในไทยมีกี่ชนิด

ในเมืองไทยบ้านเรามีนกยูงอยู่ 2 ชนิด คือนกยูงเขียวหรือนกยูงไทย และนกยูงฟ้าหรือนกยูงอินเดีย แต่มีเพียงนกยูงเขียวหรือนกยูงไทยเท่านั้น ที่สามารถพบได้ในป่าธรรมชาติของประเทศไทย ซึ่งแพร่กระจายในภาคเหนือและภาคตะวันตกของประเทศไทย

นกยูงเขียวหรือนกยูงไทย ทั้งเพศผู้และเพศเมียมีขนหงอนเป็นพู่ชี้ตรงอยู่บนหัวมีสีเขียวเหลือบ นกยูงเพศผู้จะมีขนบริเวณหัวและคอเป็นขนสั้นๆ เหลือบสีเขียวแกมน้ำเงิน สีของผิวหนังบริเวณหน้าของนกยูงไทยทั้งสองข้างจะมีสีฟ้าและมีสีดำคาดบริเวณตา บริเวณแก้มมีสีเหลือง ขนคอและบริเวณหน้าอกและขนส่วนบนของหลัง มีปลายขนลักษณะป้านกลม ตรงกลางขนเหลือบ สีน้ำเงินแก่ล้อมรอบด้วยสีเขียวและสีทองแดง ตรงขอบของกลุ่มขนปีกในเพศผู้มีขอบเหลืองเขียวแกมดำมองดูคล้ายเกล็ดปลา หลังเป็นขนสีเหลือบเขียวตรงกลางเป็นสีทองแดงแกมดำ นกยูงเพศเมียมีขนาดเล็กกว่า สีขนโดยทั่วไปไม่สดใสเท่าเพศผู้และมีเดือยสั้นกว่าเดือยของเพศผู้มาก นอกจากนั้นบริเวณขนต่างๆ ของเพศเมียมักมีสีน้ำตาล ดำหรือสีน้ำตาลแดงแทรกเป็นคลื่น จึงมองเห็นเป็นลายคลื่นทั่วทั้งลำตัว

ส่วนทางด้านนกยูงอินเดียจะเป็นนกยูงที่มีขนาดเล็กกว่านกยูงเขียวหรือนกยูงไทยเล็กน้อย  ขนหงอนจะมีลักษณะเป็นรูปพัด สีของผิวหนังบริเวณหน้าจะมีสีขาว และมีสีดำคาดบริเวณตา ขนบริเวณคอและอกมีสีน้ำเงิน ขนบริเวณปีกเป็นลายสีขาวสลับกับสีดำ ขนตามลำตัวจะมีสีเขียวอมน้ำเงิน ด้านหลังเป็นเกล็ดคล้ายใบไม้ ในเพศเมียนั้นจะมีขนาดเล็กกว่าเพศผู้ ขนตามลำตัวเป็นสีน้ำตาล ขนคอและหลังจะมีสีอ่อนกว่าเพศผู้

นกยูงไทยเป็นนกที่กินได้ทั้งพืชและสัตว์ ได้แก่ พวกเมล็ดหญ้า เมล็ดของไม้ยืนต้น ธัญพืช ผลไม้สุกที่หล่นจากต้น ยอดอ่อนของหญ้า แมลง ตัวหนอน ไส้เดือน งู และสัตว์ขนาด เล็ก หากินตามพื้นดินเช่นเดียวกันกับไก่ฟ้าและไก่ป่า และในขณะเดียวกันนกยูงก็ตัวช่วยในการกระจายพันธุ์พืชไปด้วย

ส่วนใหญ่นกยูงอาศัยอยู่ที่บริเวณเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง ด้วยความที่นกยูงตัวใหญ่และมีขนยาวสวยงาม เลยตกเป็นเป้าหมายในการล่า เพื่อนำมาเลี้ยง เอาหางไปทำเครื่องประดับ อีกทั้งป่าแบบที่นกยูงชอบอยู่ก็ถูกบุกรุกทำลายจนเหลือน้อยเต็มที นกยูงไทย เป็นสัตว์ป่าคุ้มครองชนิดหนึ่งของประเทศไทย

อ้างอิง
นกยูงไทย (Green Peafowl) – กรมอุทยานแห่งชาติ
วิจัยเรื่องแนวทางและปัจจัยที่เหมาะสมในการเพาะเลี้ยงนกยูงไทยเพื่อเพิ่มปริมาณ
ภัทรา พลับเจริญสุข. (2543). การแปรผันทางพันธุกรรมของนกยูงไทย Pavo muticus ในภาคเหนือของประเทศไทย.
สิริรักษ์ อารทรากร. (2544). นิเวศวิทยาการสืบพันธุ์และการใช้พื้นที่เกษตรกรรมของนกยูง ~iPavo muticus~i Linnaeus,1766 ที่อุทยานแห่งชาติดอนภูนาง.