สัตว์อะไรเอ่ย หน้าตาคล้ายหมู กีบเท้าคล้ายแรด จมูกคล้ายงวงช้าง และหางสั้นเหมือนหมี
สัตว์ที่หน้าตาแปลกได้ขนาดนี้ คงเป็นใครไปไม่ได้นอกจาก ‘สมเสร็จ’
สมเสร็จ หรือ malayan tapir มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Tapirus indicus เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนมที่กินพืชขนาดใหญ่ มีลักษณะรูปร่างหน้าตาที่ดูเหมือนสัตว์หลาย ๆ ชนิดรวมอยู่ในตัวเดียวกัน ทั้งหน้าตาที่ดูคล้ายหมู กีบเท้าคล้ายแรด จมูกคล้ายงวงช้าง และหางสั้นเหมือนหมี
ลักษณะจมูกที่โดดเด่นสามารถยืด หด ม้วน และหมุนได้รอบทิศทาง มีหน้าที่ช่วยในการหักกิ่งไม้ และใบไม้ใส่ปาก และยังสามารถพ่นน้ำได้อีกด้วย
สมเสร็จจัดอยู่ในพวกสัตว์กีบคี่ เนื่องจากมีลักษณะของนิ้วเท้าเปลี่ยนแปลงรูปร่างเป็นกีบแข็ง เท้าหลังมีกีบนิ้วข้างละ 3 กีบ คล้ายกับของแรดและกระซู่ แต่เท้าหน้ามีกีบนิ้วข้างละ 4 กีบ
สมเสร็จมีสีขนตัดกันระหว่างดำกับขาวชัดเจน โดยท้องจะมีสีขาวและส่วนหัวกับท้ายลำตัวจะมีสีดำ ซึ่งเป็นวิวัฒนาการให้สมเสร็จสามารถพรางตัวในธรรมชาติได้ อีกทั้งยังมีประสาทหู ประสาทจมูกที่ดีเยี่ยม และดำน้ำเก่งมาก ๆ ซึ่งสามารถทดแทนข้อด้อยในเรื่องสายตาได้
ภัยคุกคามที่สำคัญ คือ ถิ่นที่อยู่อาศัยลดน้อยลง รวมทั้งเกิดจากกิจกรรมจากมนุษย์ อาทิ การล่าเพื่อเป็นสัตว์โชว์ในสวนสัตว์ การตายจากการดักที่ไว้ใช้ดักสัตว์ชนิดอื่นในป่า และยังมีอัตราการสืบพันธุ์ต่ำ ทำให้สมเสร็จถูกจัดอยู่ในกลุ่มของสัตว์ป่าที่มีความเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ (Vulnerable) โดย IUCN Red list และถูกจัดให้เป็น 1 ใน 20 สัตว์ป่าสงวนของไทย
ปัจจุบันพบการกระจายตัวสมเสร็จในประเทศไทยอยู่ในพื้นที่ต่าง ๆ ทั้งในผืนป่าตะวันตก เช่น เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวร เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอุ้มผาง และมีการรายงานการพบสมเสร็จอยู่ในป่าภาคใต้ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าคลองแสงและฮาลา-บาลา
สมเสร็จ ถือเป็นนักปลูกป่าตัวยงในระบบนิเวศ เพราะเมล็ดที่สมเสร็จกินเข้าไป และขับถ่ายออกมา ล้วนเป็นการเปิดโอกาสให้เมล็ดพันธุ์เหล่านั้นได้เจริญเติบโต และงอกงาม กลายเป็นต้นไม้ที่สูงใหญ่แห่งผืนป่าต่อไป
อ้างอิง
ผู้เขียน
สาวแว่นทาสแมวที่ชอบบอกเล่าเรื่องราวผ่านลายเส้น มีธรรมชาติช่วยฮีลใจ และหลงใหลในพระจันทร์เสี้ยว
