“มีครั้งหนึ่งผมจำได้แม่น มีค่างติดเกาะแห่งหนึ่งพื้นที่ไม่ถึง 2 ไร่ เป็นภูเขา ต้นไม้ก็ตายไปเรื่อย ๆ รากมันเน่า เราพยายามหลายครั้งที่จะจับค่าง บีบพื้นที่ให้เล็กลง เราเสียเวลาเกือบทั้งวัน ทำอย่างไรก็ไม่ได้ ผมเข้าใจว่าพี่สืบแกคงมองว่าถ้าปล่อยไว้ต่อไปมันต้องอดอาหารตาย วันนั้นแกเลยยิงค่างตัวนั้นตายด้วยมือของแกเอง ถ้าอยู่ไปก็ทรมาน แกเลือกที่จะให้มันไปสบาย ผมรู้ว่าแกเสียใจ พวกเราก็เสียใจ” ไสว วังหงษา เล่า – “สืบ นาคะเสถียร” เป็นบทเรียนข้าราชการไทย ตอนที่ 3
บทความนี้เป็นบทความที่ “สะกิดหัวใจ” ของฉันโดยไม่รู้ตัว
เช้าวันหนึ่ง ขณะฉันอ่านประวัติของ สืบนาคะเสถียร ไปเรื่อย ๆอยู่ ๆ น้ำตาของฉันได้ไหลพราก พร้อมกับความรู้สึกหลาย ๆ อย่างที่ปะปนอยู่ภายในจิตใจ
ความรู้สึกสงสารที่มีต่อสัตว์ป่า เมื่อพวกสัตว์เหล่านี้ไม่สามารถปริปากพูดได้เลยแม้แต่น้อย ว่าสิ่งที่มันต้องการคืออะไร อย่าว่าแต่สิ่งที่ต้องการเลย (มันอาจจะมากไป) แค่ให้มนุษย์เข้าใจธรรมชาติของมันก็ถือว่ายากแล้ว
ความกดดันทั้งหลายที่อยู่ภายในความรู้สึกของเหล่าผู้ทำภารกิจอพยพสัตว์ป่าในครั้งนั้น ความหนักหน่วงที่ต้องรีบตัดสินใจและแก้ปัญหากะทันหัน ความอดทนอดกลั้นที่จะต้องเผชิญเห็นเหล่าสัตว์ต่าง ๆ สิ้นลมหายใจ ต่อหน้าต่อตา ความรู้สึกทั้งมวลในข้างต้น คงไม่มีใครหยั่งถึงได้เลย
เป็นเพราะความรักความเห็นคุณค่าเท่านั้นที่ผลักดันให้พวกเขาสามารถลงมือทำภารกิจและด้วยศรัทธาแรงกล้าของผู้นำอย่างสืบนาคะเสถียร
ฉันเป็นวัยรุ่นธรรมดาคนหนึ่ง อาศัยอยู่ในหมู่บ้านที่ไม่เชิงเป็นเมืองมากนักแต่ก็ยังห่างไกลจากป่าเขาพอสมควรจึงไม่ค่อยมีโอกาสได้ไปสัมผัสกับธรรมชาติสักเท่าไหร่
อยู่มาวันหนึ่งหลังคลายมาตรการโควิด-19 ครอบครัวของฉันจึงตัดสินใจจัดทริปไปเบตง จังหวัดยะลา บ้านลุงของฉันเอง
การได้ไปเยือนเบตงครั้งแรก ฉันสัมผัสได้ถึงบรรยากาศที่ต่างจากในเมืองไปอย่างสิ้นเชิง ในระหว่างทางที่เริ่มเข้าสู่เขตเบตง ขณะที่ฉันนั่งอยู่ท้ายกระบะรถยนต์ของพ่อ ความรู้สึกร้อนอบอ้าวจากดวงอาทิตย์ก็ค่อย ๆ จางหายไป โดยมีอากาศเย็นสบายเข้ามาแทนที่ เนื่องจากร่มเงาของต้นทุเรียนเขียวขจีที่มีอยู่ทั่วทิศตลอดทาง
ช่วงนั้นเป็นฤดูทุเรียนออกผลพอดีฉันจึงมีโอกาสได้เห็นต้นทุเรียนเป็นครั้งแรกพร้อมกับได้เรียนรู้วิธีการต่าง ๆ เกี่ยวกับการเก็บเกี่ยวผลทุเรียนการแยกลักษณะชนิดพันธุ์ได้ลิ้มรสชาติที่แตกต่างออกไปของมันและรวมไปถึงการตั้งราคาการส่งออก
นอกจากต้นทุเรียนแล้วยังมีต้นเงาะต้นสะตอ การเรียนรู้ด้วยการสัมผัสเองครั้งนั้นบ่งบอกว่าฉันเป็นเหมือนคนที่โง่เขลา ไม่มีความรู้อะไรเกี่ยวกับเรื่องนี้เลยและความโง่เขลาของฉัน ก็ทำให้ลุงของฉันเผลอขำออกมาจนได้
ตกกลางคืนที่หนาวเหน็บ โดยไม่ต้องพึ่งพัดลม ฉันได้ถามถึงลุงของฉันเกี่ยวกับสัตว์ป่าอย่างเสือ ช้าง ว่ามีอยู่จริงไหม แล้วลุงเคยเห็นหรือเปล่า
“เอ้า ต้องมีอยู่แล้วสิ แต่ช่วงนี้ไม่ค่อยโผล่มาแล้วหลานเอ้ย! เคยได้ยินข่าวเสือกินคนไหมล่ะ เมื่อ 3-4 ที่แล้ว”
“จริงหรอลุง ฉันก็นึกว่ามันเป็นข่าวลือ เหตุการณ์มันเป็นมายังไงหรือคะ ?”
ลุงของฉันก็ได้เล่าว่าตอนนั้นเจ้าเสือแก่ตัวนี้ชอบเข้ามารังควานคนในหมู่บ้านครั้งแรกเหตุเกิดกับเพื่อนของลุงเองโดยเพื่อนของลุงไปเข้าสวนอย่างปกติอยู่ ๆ เสือตัวนั้นก็มาดีที่เพื่อนลุงปีนต้นไม้ทันเลยไม่ทันโดนงับส่วนรายที่สองเกิดขึ้นกับคนอีกหมู่บ้านและเป็นเสือตัวเดียวกันโดนข่วนบริเวณแขนดีที่ไหวตัวส่งโรงพยาบาลทันและเข้ารักษาจนหายปัจจุบันก็ยังมีชีวิตอยู่ส่วนรายที่สามฉันฟังลุงเล่าแล้วรู้สึกหดหู่เหลือเกินเพราะโดนเสือแก่ตัวนี้งับเข้าไปไม่เหลือชิ้นดี
สุดท้ายแล้วเสือแก่ตัวนี้จบด้วยโดนยิงโดยเจ้าหน้าที่เอง…
สิ่งที่ฉันกลับมาคิดต่อ และได้ปรึกษากับพ่อไว้ คือ ทำไมเสือแก่ตัวนี้จึงต้องเข้ามาในหมู่บ้าน และทำร้ายร่างกายคนไปทั่ว พ่อก็พูดออกมาอย่างง่าย ๆ ว่า
“เพราะมันเครียด มันหิวโหยไง ไม่แปลกที่มันต้องออกมาทำร้ายคนในหมู่บ้านเช่นนี้”
ฉันเห็นด้วยกับความเห็นของพ่อและคิดโยงไปถึงประวัติของสืบนาคะเสถียรที่ครั้งหนึ่งสืบและคณะได้อพยพชีวิตสัตว์ป่าจากการสร้างเขื่อนจนเป็นเหตุให้พวกมันไม่มีอาหารถ้าไม่ช่วยอพยพก็คงไม่รอด
ดังนั้น มันจึงสอดคล้องว่าถ้าสัตว์เหล่านี้อยู่อย่างหิวโหยเครียดไม่แปลกใจเลยที่พวกมันจะออกมาแสดงอารมณ์รุนแรงของตัวเอง
เช่นเดียวกันกับมนุษย์เมื่อต้องการสิ่งใดมาก ๆ ก็จะแสดงพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมบ้างแล้วมันแปลกอย่างไรในเมื่อเสือแก่ตัวนั้น ก็คือธรรมชาติที่ถูกสร้างมามีความรู้สึกความต้องการของตัวเองเช่นเดียวกับมนุษย์ทั่วไป
แต่… สิ่งที่ต่างออกไป คือ ความคิดของมนุษย์ต่างหาก ว่าพยายามที่จะทำความเข้าใจธรรมชาติของมันมากพอหรือไม่เพียงใด
.
.
zainanalizar
ผลงานชิ้นนี้เป็นส่วนหนึ่งจากกิจกรรม WILD-WRITE โครงการเปิดรับต้นฉบับบทความ สารคดี บทกวี บอกเล่าเรื่องราว ความสำคัญของงานอนุรักษ์และสิ่งแวดล้อม และสืบ นาคเสถียร ในความทรงจำ เนื่องในวาระครบรอบ 30 ปี สืบ นาคะเสถียร
