IUCN ปรับสถานะสิ่งมีชีวิตในบัญชีแดงกว่า 4,000 รายการ หลายชนิดถูกยกระดับ “เสี่ยงขั้นวิกฤติต่อการสูญพันธุ์ “

รายงาน IUCN Redlist ฉบับล่าสุด ได้ปรับสถานะ วาฬไรท์แอตแลนติกเหนือ แฮมสเตอร์พันธุ์ยุโรป และหนึ่งในสามของสายพันธุ์ลิงทั้งหมดในมาดากัสการ์ ให้เป็นสิ่งมีชีวิตที่มีความเสี่ยงขั้นวิกฤติต่อการสูญพันธุ์ (CR – Critically endangered species)

ต้นเดือนกรกฎาคม สหภาพนานาชาติเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติ (IUCN) ได้รายงานการปรับปรุงสถานะการอนุรักษ์ สิ่งมีชีวิตหลายสายพันธุ์ในบัญชีแดงไอยูซีเอ็น โดยในการปรับหนนี้ได้เพิ่มรายชื่อสายพันธุ์สิ่งชีวิตของสัตว์ พืช และราอีก 4,260 ชนิด จากทั้งหมดกว่า 120,000 ชนิดที่ได้รับการประเมินสถานะและบันทึกมาตั้งแต่ ค.ศ.1964

เกรเทล อากิลา รักษาการผู้อำนวยการไอยูซีเอ็น กล่าวในการแถลงข่าวว่า สิ่งที่เกิดขึ้นมันแสดงให้เห็นว่าโฮโมเซเปียนส์ต้องเปลี่ยนแปลงสถานะความสัมพันธ์กับสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ และธรรมชาติอย่างเร่งด่วน

ภัยคุกคามส่วนใหญ่ที่ส่งผลให้สัตว์ต่าง ๆ เขยิบเข้าใกล้วิกฤตการสูญพันธุ์มีสาเหตุมาจากมนุษย์ เช่น ภาวะโลกร้อน การทำลายถิ่นที่อยู่อาศัย การประมง และมลพิษ

รายงานระบุว่า กรณีความเสื่อมโทรมของสายพันธุ์ลิงในมาดากัสการ์เชื่อมโยงกับเรื่องการสูญเสียถิ่นที่อยู่อาศัยโดยตรง รวมถึงความหลากหลายทางชีวภาพที่สูญเสียไป

ดังที่รายงานได้เผยข้อมูลว่า ระหว่าง ค.ศ.1950-2000 พื้นที่ป่าธรรมชาติของมาดากัสการ์ได้หายไปถึง 40%

นอกจากนี้ การล่าสัตว์และการจับไปเป็นสัตว์เลี้ยง ก็มีส่วนคุกคามการดำรงชีวิตในมาดากัสการ์ด้วยเช่นกัน

สำหรับ วาฬไรท์แอตแลนติกเหนือ ที่ถูกปรับสถานะเป็นสิ่งมีชีวิตที่มีความเสี่ยงขั้นวิกฤติต่อการสูญพันธุ์ เนื่องจากคาดว่าประชากรอาจมีไม่ถึง 250 ตัว นับตั้งแต่ปี ค.ศ. 2011 จำนวนประชากรทั้งหมดลดลงในอัตรา 15%

รายงานกล่าวโทษถึงเครื่องมือหาปลา และอุบัติเหตุจากเรือ ทำให้จำนวนวาฬลดลง และส่งผลให้การแพร่พันธุ์น้อยลงตามไปด้วย โดยเฉพาะในพื้นที่อ่าวเซนต์ลอว์เรนซ์ ประเทศแคนาดา ที่เกิดอุบัติเหตุกับวาฬบ่อย

บทบาทสำคัญอีกอย่างที่เกี่ยวข้องกับการลดลงของสัตว์ในทะเล คือ เรื่องโลกร้อน ในรายงานระบุว่า อุณหภูมิน้ำที่อุ่นขึ้นอาจส่งผลกระทบให้แหล่งอาหารของวาฬเกิดการเปลี่ยนแปลงในบางฤดู

ทางด้าน แฮมสเตอร์พันธุ์ยุโรป อีกหนึ่งสายพันธุ์ที่ถูกปรับสถานะ จากเดิมสามารถพบเห็นได้ทั่วยุโรปและแถบรัสเซีย แต่ช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมากลับพบว่า อัตราการแพร่พันธุ์ของสิ่งมีชีวิตชนิดนี้ได้ลดลงอย่างน่าตกใจ

นักวิทยาศาสตร์ยังไม่แน่ใจว่าอะไรเป็นสาเหตุที่ให้แฮมเตอร์มีลูกน้อยลง เท่าที่รายงานระบุ หนูได้หายไปประมาณ 75% จากที่อยู่อาศัยเดิม เช่น ในบางส่วนของฝรั่งเศส และยุโรปตะวันออก ไอยูซีเอ็นทำนายว่า พวกมันจะสูญพันธุ์ภายใน 30 ปีข้างหน้า

นอกจากพวกสัตว์ ในรายงานยังได้กล่าวถึงชนิดของเห็ดราที่ใกล้สูญพันธุ์ไว้ด้วยเช่นกัน

ถั่งเช่า (เห็ดราชนิดหนึ่ง เติบโตโดยอาศัยตัวอ่อนของหนอนผีเสื้อที่กำลังจำศีล) ที่ถูกจัดให้อยู่ในกลุ่มสิ่งมีชีวิตที่เกือบอยู่ในข่ายใกล้การสูญพันธุ์ ถูกระบุว่ากำลังตกเป็นเหยื่อของการบริโภคที่มากเกินไป

ถั่งเช่าที่เติบโตได้ดีในบริเวณที่ราบสูงทางทิเบตเท่านั้น มีราคาซื้อขายในตลาดสูงถึง 63,000 ดอลลาร์ต่อน้ำหนักหนึ่งปอนด์ ตามข้อมูลของ Business Insider เว็บไซต์ข่าวด้านการเงินและธุรกิจ

รายงานระบุว่า ถั่งเช่าถูกใช้ในวัตถุประสงค์ทางยามาเป็นเวลานานกว่า 2,000 ปี แต่ความต้องการได้เพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ ตั้งแต่ ค.ศ.1990 เป็นต้นมา และการเก็บถั่งเช่าไปขายก็ได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิตการทำมาหากินของคนหลายพันคนไปแล้ว

รายงานฉบับล่าสุดของไอยูซีเอ็นนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อให้เกิดความตระหนักเข้าใจถึงการสูญพันธุ์ของสิ่งมีชีวิตต่าง ๆ และเกระตุ้นให้เกิดการวางแผนจัดการ และบรรลุเป้าหมายของงานอนุรักษ์

เรื่อง : เอกวิทย์ เตระดิษฐ์
อ้างอิง : Right Whales, European Hamsters, Lemurs and Caterpillar Fungus Top Updated Red List of Threatened Species โดย Jan Wesner Childs
ภาพเปิดเรื่อง : Madame Berthe’s Mouse Lemur (Microcebus berthae) © Russell A. Mittermeier