โครงการสร้างบ้านพักเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่า เขตห้ามล่าสัตว์ป่าศรีสวัสดิ์ จ.กาญจนบุรี

ที่มาและความสำคัญ

เขตห้ามล่าสัตว์ป่าศรีสวัสดิ์ เนื้อที่ 116.60 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 72,877 ไร่ อยู่ในเขตการปกครองท้องที่ ตำบลด่านแม่แฉลบ ตำบลนาสวน ตำบลเขาโจด อำเภอศรีสวัสดิ์ จังหวัดกาญจนบุรี เป็นพื้นที่ป่าไม้และภูเขาซึ่งแต่เดิมเป็นพื้นที่ราชพัสดุ กรมธนารักษ์ ใช้ประโยชน์ในราชการทหาร โดยกองพลทหารราบที่ 9 ต่อมากองทัพบก ได้ยินยอมให้กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ประกาศเป็นเขตห้ามล่าสัตว์ป่า และกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ได้มีมติเห็นชอบให้ดำเนินการประกาศเป็นเขตห้ามล่าสัตว์ป่า โดยกันพื้นที่อาศัย ที่ทำกิน ถนน วัด โรงเรียน และสถานที่ราชการ ต่างๆ ออก 

พื้นที่เขตห้ามล่าสัตว์ป่าศรีสวัสดิ์ มีลักษณะเป็นภูเขาสูงสลับซับซ้อน ระดับความสูงของยอดเขาสูงตั้งแต่ 643–1,129 เมตร จากระดับน้ำทะเลปานกลาง มียอดเขาสูงสุดคือยอดเขาหงอนไก่ ความสูง 1,129 เมตร พื้นที่ส่วนใหญ่มีลักษณะดินตรงกับ กลุ่มดินที่ 17 พบเศษหิน ก้อนหิน หรือหินโผล่ กระจัดกระจายอยู่ทั่วไปบริเวณหน้าดิน  มีความลาดชันของพื้นที่อยู่ระหว่าง 35 – 60 เปอร์เซ็นต์ขึ้นไป ทำให้พื้นที่ดังกล่าว เป็นป่าต้นน้ำก่อเกิดต้นน้ำ และลำห้วยหลายสาขา รวมกันเป็นพื้นที่ลุ่มน้ำชั้นที่ 1 และลุ่มน้ำชั้นที่ 2 มีลำห้วยสำคัญๆ ไหลลงสู่อ่างเก็บน้ำเขื่อนศรีนครินทร์ ได้แก่ ห้วยองเผาะ ห้วยขนุน ห้วยองสิต ห้วยองจุ ห้วยนาสวน ห้วยปลายนาสวน ห้วยแม่ละมุ่น 

ประกอบกับ สภาพภูมิอากาศเป็นแบบร้อนชื้นแบ่งฤดูกาลเป็น 3 ฤดู อย่างชัดเจน มีปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยรายปีประมาณ 1,100 มิลลิเมตรต่อปี ส่งผลให้บริเวณดังกล่าว มีสภาพเป็นป่าดงดิบแล้ง สลับกับป่าสนเขา ป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรัง และป่าไผ่  มีพันธุ์ไม้สำคัญๆ ได้แก่ ยางนา ตะเคียนหิน มะค่าโมง ปออีเก้ง มะยมป่า กระบาก อบเชย ไม้ในวงศ์ก่อ ได้แก่ ก่อหม่น ก่อหยุม ป่าสนเขา ได้แก่ สนสองใบ ป่าเต็งรัง ได้แก่ พลวง เต็ง รัง ป่าไผ่ ได้แก่  ไผ่ผาก ไผ่นวล ไผ่รวก จากความสูงชันของภูมิประเทศและชนิดดินที่เกิดการพังทลายได้ง่าย จึงทำให้ระบบนิเวศของพื้นที่บริเวณนี้ล่อแหลมที่จะถูกทำลายได้โดยง่าย เสี่ยงต่อการเกิดภัยธรรมชาติหากมีการบุกรุกทำลายป่า เช่น การเกิดน้ำท่วม ดินพัง และการขาดแคลนน้ำในฤดูแล้ง 

ดังนั้น จึงควรจะต้องสงวนรักษาไว้เป็นป่าต้นน้ำลำธาร และที่อยู่อาศัยตามธรรมชาติของสัตว์ป่า

เขตห้ามล่าสัตว์ป่าศรีสวัสดิ์ เป็นแนวเชื่อมต่อป่า (corridor) ที่สำคัญสำหรับ เสือโคร่ง ซึ่งถูกจัดให้เป็นสัตว์ป่าชนิดที่เป็นแกนหลักของระบบนิเวศ (Keystone species) และช้างป่าที่ถูกจัดให้เป็นสัตว์ป่าที่เป็นร่มเงา (Umbrella species) ที่อพยพเคลื่อนย้ายไปมาระหว่างเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าสลักพระ อุทยานแห่งชาติเฉลิมรัตนโกสินทร์ อุทยานแห่งชาติเขื่อนศรีนครินทร์ (ฝั่งตะวันออก) จนกระทั่งถึงเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง และเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ทุ่งใหญ่นเรศวรด้านตะวันตก เขตห้ามล่าสัตว์ป่าศรีสวัสดิ์จึงมีสัตว์ป่า อาศัยอยู่อย่างชุกชุม ที่สำคัญ ได้แก่ เก้งหม้อ เลียงผา เสือโคร่ง ช้างป่า ชะนีธรรมดา นกกก นกแก๊ก ลิงกัง หมีควาย เก้ง หมูป่า หมาใน เป็นต้น   

มูลนิธิสืบนาคะเสถียรเป็นองค์กรหนึ่งที่ทำงานด้านการอนุรักษ์ป่าไม้และสัตว์ป่า ตลอดจนหลายปีที่ผ่านมาได้พยายามผลัดดันให้มีการจัดตั้งเขตห้ามล่าสัตว์ป่าศรีสวัสดิ์ เพื่อประโยชน์ในการบริหารจัดการพื้นที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ จนบัดนี้ได้บรรลุวัตถุประสงค์แล้วจึงได้ดำเนินการสนับสนุนการสร้างบ้านพักเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่า ประจำเขตห้ามล่าสัตว์ป่าศรีสวัสดิ์ จ.กาญจนบุรี เพื่อเป็นการเพิ่มขวัญกำลังใจให้กับเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่า ซึ่งจะส่งผลต่อประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานต่อไปในอนาคต

วัตถุประสงค์

1. เพื่อให้เป็นพื้นที่ดูแลทรัพยากรธรรมชาติ ป่าไม้ และสัตว์ป่า ในบริเวณดังกล่าวได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด

2. เพื่อเป็นพื้นที่แนวเชื่อมต่อป่าและรองรับการกระจายและการอพยพเคลื่อนย้ายของสัตว์ป่า โดยเฉพาะช้างป่าและเสือโคร่ง จากเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าสลักพระ และป่าอนุรักษ์แห่งอื่นๆ

3. เพื่อให้เจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงานมีขวัญกำลังใจ และมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น

4. เพื่อการมีส่วนร่วมในการดูแลรักษาผืนป่าได้อย่างยั่งยืน

งบประมาณดำเนินการ

งบประมาณดำเนินการทั้งสิ้น 140,000 บาท (หนึ่งแสนสี่หมื่นบาทถ้วน) 

ระยะเวลาในการดำเนินงาน

ระยะเวลาในดำเนินการขออนุมัติแบบการก่อสร้าง ระหว่างเดือนมกราคม – กุมภาพันธ์ 2567

ระยะเวลาในการดำเนินการก่อสร้าง ระหว่างเดือนมีนาคม – เมษายน 2567

ผลที่คาดว่าจะได้รับ

1. สามารถดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติ ป่าไม้ และสัตว์ป่า ในบริเวณดังกล่าวได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด และสามารถใช้เป็นที่พักของเจ้าหน้าที่ฯ ได้

2. เป็นพื้นที่แนวเชื่อมต่อป่าและรองรับการกระจายและการอพยพเคลื่อนย้ายของสัตว์ป่าในพื้นที่อนุรักษ์อื่นๆได้

3. เจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงานมีขวัญกำลังใจและมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น

4. เกิดการมีส่วนร่วมในการปกป้องดูแลรักษาผืนป่าอย่างยั่งยืน

ผู้รับผิดชอบโครงการ

มูลนิธิสืบนาคะเสถียร 140 ถนนติวานนท์ ต.บางกระสอ อ.เมือง จ.นนทบุรี 11000

ผู้ประสานงานโครงการ

น.ส.เกศรินทร์ เจริญรักษ์ หัวหน้าฝ่ายงานผู้พิทักษ์ป่า มูลนิธิสืบนาคะเสถียร โทร 097-2489717 อีเมล [email protected]

แผนที่แสดงพื้นที่อนุรักษ์เขตห้ามล่าสัตว์ป่าศรีสวัสดิ์

แบบบ้านพักเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่า

ภาพบริเวณพื้นที่ที่จะสร้างสำนักงานเขตห้ามล่าสัตว์ป่าศรีสวัสดิ์