กวางผา หรือ Burmese Goral หรือที่รู้จักในนาม ‘ม้าเทวดา’ มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Naemorhedus evansi เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม อยู่ในวงศ์ Bovidae ซึ่งเป็นอันดับสัตว์กีบคู่
กวางผามองเผินๆ อาจมีรูปร่างทั่วไปคล้ายเลียงผา แต่กวางผามีขนาดตัวที่เล็กกว่าเกือบครึ่ง มีคอเล็กกว่า หางยาวกว่า และขาที่สั้นกว่า มีขนสีน้ำตาลอมเทาและมีแถบสีน้ำตาลเข้มพาดกลางหลัง ขนที่ปลายขาทั้ง 4 ของกวางผาจะมีสีขาว ซึ่งมีลักษณะเหมือนกำลังใส่ถุงเท้าอยู่ กระดูกจมูกของกวางผาเป็นคนละชิ้นกับกระดูกหน้า ซึ่งต่างจากเลียงผาที่เป็นชิ้นเดียวกัน
ต่อมพิเศษที่บริเวณหัวตาและบริเวณกีบตีนของกวางผา ถูกสร้างขึ้นเพื่อไว้แสดงอาณาเขตของตนเอง โดยจะนำไปถูกับต้นไม้เพื่อประกาศอาณาเขตพื้นที่หากิน
กวางผามีเขาทั้งตัวผู้และตัวเมีย แต่ในตัวผู้เขาจะมีลักษณะของฐานที่กว้างกว่า ค่อนสอบแหลมไปทางปลายและลู่ออกจากกัน ส่วนตัวเมียเขาจะมีลักษณะเรียวยาวโค้งลง ตรง และขนานกันทั้งสองข้าง
กวางผาพบการกระจายตัวเฉพาะทางภูเขาสูงชันทางภาคเหนือ เช่น ดอยอินทนนท์ ดอยม่อนจอง และ ดอยเชียงดาว ป่าดิบแล้ง ป่าดิบเขา ป่าเบญจพรรณ ทุ่งหญ้า ซึ่งเป็นพื้นที่ที่มีระดับความสูงและความลาดชันมาก มีหน้าผาเปิดโล่ง ลานหินผาไร่ร้าง หย่อมป่าตามร่องเขา สามารถพบได้ที่ระดับความสูง 1,000-4,000 เมตร จากระดับน้ำทะเล
สถานภาพการอนุรักษ์ปัจจุบัน กวางผาถูกจัดให้อยู่สถานะเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ (Vulnerable) และเป็นสัตว์ป่าสงวนของไทย ตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า ฉบับ พ.ศ. 2562
อ้างอิง
- Long-tailed Goral –IUCN Red List
- กวางผา/Long-tailed Goral-องค์การสวนสัตว์แห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์
ผู้เขียน
สาวแว่นทาสแมวที่ชอบบอกเล่าเรื่องราวผ่านลายเส้น มีธรรมชาติช่วยฮีลใจ และหลงใหลในพระจันทร์เสี้ยว
